Czym jest promocja zdrowia?

a
Promocja zdrowia (wg WHO, 1995) jest to proces, który zapewnia jednostkom, jak również grupom społecznym, wzmocnienie, zwiększenie kontroli nad własnym zdrowiem i jego uwarunkowaniami, a przez co poprawę stanu zdrowia. Promocja zdrowia ma za zadanie także sprzyjać zarówno rozwojowi zdrowego stylu życia jednostek, jak i kształtowaniu innych czynników. Bodźce te prowadzą do zdrowia. Należą do nich m. in. czynniki osobnicze, środowiskowe i społeczne.
Wiele definicji promocji zdrowia (w tym również wyżej przedstawiona) ma charakter socjoekologiczny. Z takim rozumieniem zdrowia wiąże się również definicja, którą przedstawia Wenzel. Według niego promocja zdrowia to „działania ukierunkowane na całą populację i jej codzienne życie celem poprawy czynników warunkujących zdrowie poprzez efektywny udział wszystkich w określaniu problemów zdrowotnych i podejmowaniu decyzji zdrowotnych”.
Proces promocji zdrowia wyznaczany jest przez trzy zasadnicze warunki: wiedzieć, chcieć oraz móc. Każdy powinien znać zagrożenia swojego zdrowia, wiedzieć co jest dla niego dobre, a co złe. Proces kształcenia należy zatem rozpocząć  w środowisku rodzinnym. Powinien on przebiegać przez okres przedszkola, szkoły. Ważne, by był kontynuowany podczas edukacji ponadpodstawowej. Człowiek w całym cyklu edukacyjnym powinien otrzymać, nie tylko niezbędną wiedzę z zakresu zdrowia i zachowań zdrowotnych, jak i wykształcić w sobie zachowania i nawyki prozdrowotne. W celu urzeczywistnienia prozdrowotnego stylu życia, w koncepcji promocji zdrowia, ważne jest również stworzenie dogodnych i właściwych warunków, czy to ekonomicznych, czy społecznych, mimo iż dokonywanie wyborów możliwe jest niemalże w każdym położeniu ekonomicznym (wyjątkiem są skrajne warunki).
Powiedzenie „Twoje zdrowie w twoich rękach” wydaje się najbardziej odpowiadać koncepcji promocji zdrowia. Podstawowym jej celem jest poprawa stanu zdrowia oraz jakości życia społeczeństwa, głównie poprzez wypracowanie zachowań zdrowotnych, pożądanego, zdrowego stylu życia, a także przez budowanie środowiska, które będzie sprzyjać zdrowiu.
Jednym z ważnych obszarów działań promocji zdrowia jest edukacja zdrowotna. Niemało jest jej definicji. T Williams określa, że jest to proces, w trakcie którego każdy człowiek uczy się troszczyć i dbać nie tylko o swoje zdrowie, ale także zdrowie społeczności, w której żyje.

a
Edukacja zdrowotna jest istotnym, wręcz nieodzownym komponentem działań promocji zdrowia, we wszystkich jej obszarach. Każdy człowiek uczy się, czyli zdobywa informacje, kształtuje umiejętności i zachowania itd.  Edukacja zdrowotna więc powinna być obecna we wszystkich sektorach życia.
Coraz częściej podkreśla się rolę i istotę wychowania zdrowotnego w systemie edukacji. Zwraca się uwagę bowiem na rosnącą liczbę elementów zagrażających zdrowiu i życiu jednostki, a tym samym na konieczność nauczenia dzieci umiejętności i dostarczenia im wiedzy z zakresu skutecznych działań w kierunku nabierania, utrzymania i wzmacniania zdrowia własnego oraz publicznego.
a
Podstawowym i zasadniczym celem, które ma spełnić edukacja zdrowotna jest przekonanie, a raczej zachęcenie ludzi (jej odbiorców), by zaczęli dobrowolnie podejmować zachowania prozdrowotne. Zadanie to jest możliwe do zrealizowania w praktyce dzięki przekazaniu adresatom rzetelnych informacji na temat zdrowia – czym jest uwarunkowywane, jakie są zagrożenia itp. Pamiętajmy, że dzieci biorą przykład z nas - dorosłych.
a

Opracowanie: mgr Olga Strzelczyk